Niepełnosprawni absolwenci szkół wyższych – nowy potencjał zawodowy czy narastający problem społeczny

W artykule podejmujemy wątek niedokończanego procesu upodmiotowienia jednej z kategorii młodzieży, narażonej na marginalizację – młodych niepełnosprawnych. Na podstawie badań (2012‒2013) ukazujemy losy niepełnosprawnych absolwentów szkół wyższych jako przykład niesatysfakcjonującej integracji, pomimo wielu zmian instytucjonalnych i społecznych oraz mimo deklarowanej polityki walki z wykluczeniem tej grupy. Po upadku komunizmu w Polsce nastąpiły kompleksowe przeobrażenia systemu, instytucji i wzorów społecznego funkcjonowania. Nastąpił niebywały wzrost aspiracji edukacyjnych w społeczeństwie. Upowszechnienie szkolnictwa wyższego miało też miejsce w grupach, które do tej pory miały utrudniony dostęp do uczelni. Dynamicznie wzrosła liczba studiujących osób niepełnosprawnych. Jednocześnie zmieniła się struktura studentów niepełnosprawnych: powiększyła się liczba osób ze znacznymi dysfunkcjami organizmu. Jednak ten pozytywny trend w zakresie wzrostu liczby niepełnosprawnych studentów i absolwentów szkół wyższych nie znajduje kontynuacji w polityce rynku pracy – zdobyciu wykształcenia wyższego nie towarzyszy adekwatna usługa w postaci doradztwa i informacji zawodowej czy zatrudnienia na otwartym rynku pracy. W rezultacie wielu z nich pozostaje poza rynkiem pracy lub funkcjonuje na jego obrzeżach. Problemy ze znalezieniem pracy, zwłaszcza w dobie kryzysu gospodarczego, ma wielu wykształconych młodych ludzi, w tym zdrowych i sprawnych. Należy jednak pamiętać, że otwarcie edukacji dla osób niepełnosprawnych łączy się ze zwiększonymi inwestycjami, poczynionymi w dużej części ze środków publicznych (np. z PFRON). Czynnikami, które uniemożliwiają pełną integrację tej grupy ze społeczeństwem, są m.in. występujące blokady po stronie instytucji usługowych i pracodawców. W ten sposób polityka walki z wykluczeniem, częściowo integrując grupę do tej pory upośledzoną, tworzy szczególną kategorię wrażliwą na marginalizację – wykształconych niepełnosprawnych i „nowy problem społeczny” dla środowisk lokalnych oraz na poziomie całego społeczeństwa

Czy jesteśmy w stanie „myśleć inaczej”? Kilka słów o (z)rozumieniu niepełnosprawności

Publikacja dofinansowana ze środków Polskiego Towarzystwa Socjologiczneg

Wirtualizacja życia osób z niepełnosprawnością

Artykuły zaprezentowane w monografii są odpowiedzią na sytuację, jaka zaistniała w związku z pandemią COVID-19 i jej konsekwencjami odnoszącymi się zarówno do obecności technologii informatycznych we wszystkich obszarach życia społecznego, jak i powszechności ich wykorzystania. Celem publikacji jest więc zobrazowanie złożoności i dynamiki zachodzących procesów wirtualizacji życia społecznego i ich wpływu na funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami, także z uwzględnieniem ostatnich wydarzeń związanych ze światową epidemią. Poszczególne rozdziały książki koncentrują się m.in. na: sposobach wykorzystania Internetu przez osoby z niepełnosprawnościami, edukacji online i kompetencjach cyfrowych osób z niepełnosprawnościami, wirtualnej aktywności obywatelskiej oraz aktywności społecznej i politycznej osób z niepełnosprawnościami. Istotny nacisk został też położony na wymiar aplikacyjny przygotowywanych tekstów. Publikacja łączy w sobie zarówno cechy opracowania naukowego, opartego na badaniach własnych poszczególnych autorów, jak i wnioski mające charakter rekomendacji.Publikacja dofinansowana ze środków Polskiego Towarzystwa Socjologiczneg

Nowe technologie i niepełnosprawność

The article is an introduction to a monograph devoted to showing the complex relations between new technologies and disability. On the one hand, they are seen as a tool for inclusion and emancipation, and on the other hand, they are a source of exclusion for people with disabilities. Our goal is to show the contextual relationships between technological solutions and the functioning of people with disabilities in everyday life. This topic is extremely important today because in connection with the COVID-19 epidemic, the role and importance of modern technologies has increased. This was due to the necessity to transfer many daily activities to virtual space. These changes had significant consequences for people with disabilities who were affected by limitations in movement, access to medical care and education and the possibility of exercising their rights to support in independent and independent life, and had to transfer their activities to a virtual space within a very short time

Edukacja wobec zjawiska niepełnosprawności – osoba z niepełnosprawnością w przestrzeniach edukacyjnych

Tekst jest wprowadzeniem do tematyki związanej ze zjawiskami niepełnosprawności w różnie rozumianych formach edukacji. Autorzy, ukazując perspektywę modelu niepełnosprawności opartego na prawach człowieka (the human rights based disability model), poruszają takie zagadnienia, jak edukacja włączająca, inkluzja w różnych typach edukacji, osoby ze szczególnymi potrzebami w systemie szkolnictwa. W tekście przybliżona jest także tematyka poszczególnych rozdziałów tomu.The text is an introduction to topics related to the phenomena of disability in various forms of education. The author, showing the perspective of the human rights based disability model, addresses issues such as inclusive education, inclusion in various types of education, people with special needs in the education system. The text also presents the topics of the individual chapters of the volume

Nauki o polityce publicznej

Uniwersytet Warszawsk

What is obscured by routine in social work? Practice of social work in the face of challenges of the disability social model in Poland (on the example of disabled parents’ contacts with unites of social assistance). A sociological approach

The article attempts to define social work as a social practice, using the sociological understanding of practices as (1) habit and (2) disposition to register what is new. Such a theoretical perspective helped to reveal the causes of failure in implementing appropriate and effective assistance for parents with disabilities as a result of interference of several connected factors. Three such factors are discussed: institutionalization of helplessness in social assistance, relying on the stereotype of a disabled person (which corresponds to the medical model) and organizational ignorance. Finally, the necessity of introducing ground breaking innovations axiologically based on tolerance as an expression of social concern is emphasized

Emotional bureaucracy: the impact of social assistance entering and withdrawing from foster care

W artykule został a podję ta analiza opieki zastę pczej rozumianej jako innowacja nor-matywna w pomocy społecznej. Wprowadzenie opieki zastępczej do pomocy społecznej utrwaliło perspektywę praw dziecka (w tym prawa do życia w rodzinie) i ich ochrony. Perspektywa ta została zaakceptowana w sfeminizowanym środowisku zawodowym, wrażliwym na krzywdy dziecka i czerpiącym z doświadczeń własnego rodzicielstwa. Doszło do wytworzenia specyficznej emocjonalnej ontologii opartej na cierpieniu dziecka. Ontologia ta, w połączeniu z właściwościami struktur biurokratycznych, przyczyniła się do powstania emocjonalnej biurokracji. Propozycja namysłu nad ontologią emocjonalną w praktykach pomocowych może stanowić punkt wyjścia do dalszych analiz profesji pomocowych i oferowanego przez nie uznania — w rozumieniu Axela Honnetha (2012) — zranionych tożsamości dzieci i ich rodziców na kontinuum działań pomocowych od upodmiotowienia do uprzedmiotowienia beneficjentów wsparcia.The article contains an analysis of foster care understood as normative innovation in social assistance. The introduction of foster care to social assistance perpetuated the perspective of children's rights (including the right to family life) and their protection. This perspective was accepted in the feminised professional environment sensitive to harm of a child and drawing on the experience of their parenthood. It creates a specific emotional ontology based on the suffering child. This ontology combined with the properties of bureaucratic structures contributed to establishment of the emotional bureaucracy. The offer of reflection on the emotional ontology in support practices can provide a starting point for further analysis of helping professions and for recognition the wounded identities on the continuum of empowerment — objectification